slaskie.travel
Powiat gliwicki jest znakomitym terenem rekreacyjnym, a jednocześnie celem wyjazdów o charakterze krajoznawczym. Zwłaszcza dwa tematy stanowią o jego atrakcyjności: zamki i pałace oraz drewniana architektura sakralna na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Zapraszamy zatem na wycieczkę po dawnych rezydencjach górnośląskiej arystokracji i szlachty. Zaczniemy w Pławniowicach, małej miejscowości położonej nad Jeziorem Pławniowickim, latem świetnym miejscem do plażowania, a o każdej porze roku – wędkowania. Największą atrakcją Pławniowic jest zespół pałacowo-parkowy, z neorenesansowym pałacem z lat 1882-1885 i 1,6-hektarowym parkiem. Do 1945 r. stanowił on rodową siedzibę Ballestremów, jednej z najbogatszych rodzin na Górnym Śląsku. Pałac, zaprojektowany przez Konstantina Heidereicha z Kopic, po 1945 r. pełnił różne funkcje. Obecnie to Ośrodek Rekolekcyjno-Formacyjny diecezji gliwickiej. Istnieje możliwość zwiedzania pałacu i parku.
Niedaleko Pławniowic leży Taciszów, w którym znajduje się odlewnia dzwonów – Ludwisarnia Felczyńskich. Do dziś produkuje się w niej dzwony wg tradycyjnej technologii. Zwiedzanie możliwe jest po wcześniejszym uzgodnieniu.
Pałac w Pławniowicach, fot. www.slaskie.travel, T. Renk
Jezioro Pławniowickie, fot. www.slaskie.travel, T. Renk
Jezioro Pławniowickie, fot. www.slaskie.travel, T. Renk
Na północny zachód od Pławniowic leży Toszek, malownicze miasteczko z rynkiem, klasycystycznym ratuszem i późnogotyckim kościołem pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Aby do niego dojechać, musimy zahaczyć o Bycinę. Tu na skraju wsi niszczeje – piękny niegdyś – barokowy pałac Paczyńskich z 1770 r. Magnesem, przyciągającym licznych turystów do Toszka, jest zamek. Gotycka budowla na wzgórzu sąsiadującym z miastem powstała w XIV w., ale tradycje obronne wzgórza sięgają jeszcze wczesnego średniowiecza. Gotycki zamek został gruntownie przebudowany w czasach Caspara Comesa Colonny (1650-1666), ale spłonął w 1811 r. Opuszczone przez właścicieli ruiny częściowo odbudowano w latach 50. XX w. (wieża, dawne stajnie, budynek bramny, kordegarda) i przeznaczono na siedzibę Centrum Kultury „Zamek w Toszku”. W wieży znajduje się historyczna ekspozycja, młodzi turyści mogą obejrzeć spektakle o toszeckiej złotej kaczce oraz o zamkowym duchu Białej Damie, zaś wszyscy mogą coś zjeść lub napić się w zamkowej kawiarence.
Zamek w Toszku, fot. www.slaskie.travel, T. Renk
Na północny wschód od Toszka leży Wielowieś z dobrze zachowanym pałacem rodziny Verdugo z 1748 r., przebudowanym w latach 1923-1927 przez ówczesnego właściciela, hrabiego Hansa Huberta von Durant de Senegas. Dziś w pałacu mieści się Urząd Gminy Wielowieś. W Wielowsi zachował się także jeden z najstarszych na Górnym Śląsku cmentarz żydowski oraz synagoga, która ocalała w czasie Kryształowej Nocy 9 listopada 1938 r. (obiekt obecnie nieużytkowany).
Atrakcją ziemi gliwickiej są też obiekty na Szlaku Zabytków Techniki. Jeden z nich – Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada, znajduje się parę kilometrów na wschód od Pyskowic. Kompleks powstał pod koniec XIX w., kiedy z powodu coraz większej eksploatacji górniczej brakło wody w miastach Górnego Śląska. W okresie międzywojennym cały zakład wyposażono w urządzenia pompowe, napędzane maszynami parowymi, i to one – odkąd zakład przeszedł na napęd elektryczny – są główną atrakcją Zawady. Zabytkowe urządzenia można oglądać z przewodnikiem.
Ziemia gliwicka to także „zagłębie” kościołów drewnianych. Wszystkie zostały wpisane w Pętlę Gliwicką Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego, która tworzy tzw. „ósemkę”: Gliwice (kościół pw. Wniebowzięcia MB) – Ostropa (kościół pw. św. Jerzego) – Sierakowice (kościół pw. św. Katarzyny) – Rachowice (kościół pw. Trójcy Świętej) – Bojszów (kościół pw. Wszystkich Świętych) – Rudziniec (kościół pw. św. Michała Archanioła) – Poniszowice (kościół pw. św. Jana Chrzciciela) – Paczyna (dzwonnica drewniana) – Sieroty (kościół pw. Wszystkich Świętych) – Zacharzowice (kościół pw. św. Wawrzyńca) – Księży Las (kościół pw. św. Michała Archanioła) – Szałsza (kościół pw. Matki Bożej) – Gliwice – Zabrze (kościół pw. św. Jadwigi) – Paniowy (kościół pw. św. św. Piotra i Pawła) – Borowa Wieś (kościół pw. św. Mikołaja) – Żernica (kościół pw. św. Michała) – Smolnica (kościół pw. św. Bartłomieja) – Ostropa – Gliwice.
Rudziniec, kościół pw. św. Michała, fot. www.slaskie.travel, T. Renk
Ciekawą atrakcją ziemi gliwickiej jest Marina Gliwice – przystań motorowodna na końcu Kanału Gliwickiego, łączącego Odrę z miastami Górnego Śląska. Dzięki systemowi śluz i jazów można stąd popłynąć do Kędzierzyna-Koźla i dalej Odrą do Szczecina, a potem choćby do Amsterdamu! W Marinie działa wypożyczalnia łodzi motorowych i kajaków. Organizowane są rejsy turystyczne statkami wycieczkowymi, w tym rejsy tematyczne: muzyczne, kulinarne i przyrodnicze. Ciekawą propozycją są rejsy do pobliskiej kolonii kormoranów, gdzie gniazduje ok. 800-900 osobników, do Pałacu w Pławniowicach oraz do Mariny Ujazd, połączone z biesiadą.
Przystań Marina Gliwice, fot. Marina Gliwice
Informacje praktyczne
Artykuł ukazał się w wydawnictwie turystycznym Śląskie poza miastem
