slaskie.travel
Urokliwe miasta i miasteczka województwa śląskiego są niewątpliwie godne poznania. Gdyby tylko spojrzeć na mapę województwa śląskiego od razu nasz wzrok kieruje się w zagęszczoną od kropek i kwadratów połać w środkowej części. To najbardziej zurbanizowana część województwa, czyli Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Ale jak to zazwyczaj bywa, poza miastami dużymi i znanymi, jest w Śląskim wiele miast, a nawet miasteczek małych i mniej znanych. Warto je rozważyć planując zwiedzanie Śląskiego, bo nierzadko są urokliwe, mają długoletnią historię i ciekawą architekturę. Oto kilka z nich.
Tarnowskie Góry, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Na Górnym Śląsku nie brak historycznych i zabytkowych miast, ale z pewnością godnymi wyróżnienia jest, związane z górnictwem srebra, miasto Tarnowskie Góry. Posiada ono jeden z najpiękniejszych dworców kolejowych i rynków Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, a także dwa obiekty, które znalazły się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO – Sztolnię Czarnego Pstrąga oraz Zabytkową Kopalnię Srebra. Dawne, porośnięte lasem wyrobiska górnicze Srebrnej Góry, które objęte zostały ochroną w formie Rezerwatu Segiet także ujęte zostały we wpisie UNESCO z 2017 roku. Będąc w Tarnowskich Górach koniecznie trzeba zobaczyć drewnianą Dzwonnicę Gwarków, która służyła niegdyś do wyznaczania początków i końców górniczych szycht, czyli zmian.
W wielu rankingach miasto to rywalizuje o miano najciekawszego z położoną po drugiej stronie regionu Pszczyną. Tarnowskie Góry mają naprawdę godnego konkurenta. „Perła Górnego Śląska”, jak określa się czasem Pszczynę, oprócz sympatycznego starego miasta z malowniczym rynkiem, poszczycić się może też doskonałą kuchnią i kameralnym Muzeum Prasy Śląskiej. Warto zobaczyć również zamek, w którym mieści się Muzeum Zamkowe. Zwiedzić w nim można przepiękne wnętrza ze słynną Salą lustrzaną na czele. Rezydencja otoczona jest ogólnodostępnym rozległym parkiem (ponad 150 ha), który także skrywa wiele atrakcji. To nie tylko romantyczne stawy z mostkami, mała architektura i zabytkowe aleje drzewne, ale też znajdujący się tu skansen – Zagroda Wsi Pszczyńskiej, Stajnie Książęce, czy Zagroda Żubrów.
Zamek w Pszczynie, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Urokliwe miasta i miasteczka województwa śląskiego znajdują się także na Jurze! Przedstawiamy Wam najmłodsze miasto na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej – Olsztyn koło Częstochowy, który otrzymał prawa miejskie w styczniu 2022 roku. Miejscowość położona u stóp jurajskiej warowni - Zamku Olsztyn i wapiennych ostańców była już miastem, o czym przypomina bardzo ładny rynek, otoczony zadbanymi kamieniczkami. Olsztyn oprócz atrakcji w granicach, takich jak ruchoma zabytkowa szopka, park linowy czy dobre restauracje, stanowi doskonałą bazę wypadową w pobliskie Góry Sokole – zarówno pieszo jak i rowerem. Kto zechce się przekonać na własne oczy, uwierzy, że mamy w Olsztynie miniaturkę Giewontu. To zjawiskowa Góra Biakło.
Gdyby tak porwały nas nogi i poszlibyśmy dalej szlakami północnej Jury, to niewykluczone, że w końcu zawitalibyśmy w Żarkach. Podobnie jak położony bardziej na wschodzie Lelów, Żarki słyną z pamiątek kultury materialnej ludności żydowskiej (najpiękniejszy w województwie śląskim kirkut, czyli żydowski cmentarz) oraz przysmaku, którym jest chleb gryczany – Tatarczuch. Można go kupić w środę lub sobotę na tradycyjnym jarmarku żareckim lub przy okazji wizyty w Starym Młynie – Muzeum Dawnych Rzemiosł, z którego Żarki są dumne. Wcale to nie dziwi, bo jest ono niezwykle ciekawym i nowoczesnym obiektem (choć znajdującym się w prawie stuletnim młynie), w którym prezentowane są rzemiosła typowe dla dawnych mieszkańców Żarek (bednarstwo, kołodziejstwo, szewstwo, młynarstwo i piekarstwo). Będąc w Żarkach nie można zapomnieć o położonym na jego opłotkach paulińskim Sanktuarium Leśniowskim, a także jednym z najpiękniejszych punktów widokowych Jury – Kuesty Jurajskiej obok ruin kościoła św. Stanisława.
Trzecim godnym odwiedzin miasteczkiem Jury wydaje się położona centralnie Pilica. Na urokliwym rynku obok zabytkowej, drewnianej studni stanął niedawno zrekonstruowany ratusz. Pilicę umiłowali
sobie amatorzy wypoczynku nad kąpieliskami oraz Ci, którzy chcieliby zapuścić się w dolinki i skałki środkowej Jury. Zwłaszcza w okolice Doliny Wodącej.
Żarki, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Rynek w Pilicy, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Choć nie jest to oficjalne określenie, to zapewniamy: jest coś na rzeczy. Dwa miasta w województwie śląskim swego czasu były stolicami osobnych księstw, bardzo ważnymi miejscami na mapie Europy Środkowej. Pierwsze z nich to położony w sercu soczystej i zielonej Krainy Górnej Odry Racibórz, w którym koniecznie trzeba odwiedzić Zamek Piastowski wraz z gotycką kaplicą
św. Tomasza i spróbować prawdziwej rolady śląskiej z lokalnym piwem. Na wschodnim brzegu wzdłuż skarpy nadrzecznej znajdują się dwa niezwykle cenne przyrodniczo skarby województwa śląskiego: Arboretum Bramy Morawskiej i Rezerwat Łężczok.
Doskonałego chmielowego trunku można też spróbować w drugim książęcym mieście blisko granicy z Czechami, czyli Cieszynie. Według wielu uznawanym nie tylko za najpiękniejsze miasto województwa śląskiego ale i Polski. Znamy też takich, którzy przecudnej urody miasto nad Olzą, z austro-węgierskim duchem, labiryntem średniowiecznych uliczek, Wzgórzem Zamkowym z romańską rotundą oraz setkami hektarów parków, plasują nawet na wysokim miejscu w rankingach najbardziej romantycznych miast Europy Środkowej. Podobno nigdzie indziej nie kwitną tak pięknie i obficie magnolie.
Rynek w Raciborzu, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Rynek w Cieszynie, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Nie możemy zapomnieć jeszcze o górskich miejscowościach województwa śląskiego, czyli o Wiśle i Ustroniu. Ta pierwsza – Wisła kojarzy się przede wszystkim z Adamem Małyszem i rzeczywiście wiele jest tu miejsc związanych ze słynnym skoczkiem (pomijając fakt, że ten światowej klasy sportowiec wciąż tu mieszka). Muzeum Narciarstwa, Galeria Sportowe Trofea Adama
Małysza i skocznia K120 im. Adama Małysza w Wiśle Malince to miejsca obowiązkowe do odwiedzenia dla jego fanów. Wisła jest świetnym punktem wypadowym na górskie wycieczki, zimą zaś na narty, ale też dobrym przystankiem dla tych, którzy chcą nieco więcej dowiedzieć się o folklorze i góralskich tradycjach. Po sporą dawkę wiedzy w tym temacie udać się należy do Muzeum
Beskidzkiego.
Położony nieopodal Ustroń jest znanym śląskim uzdrowiskiem i podobnie jak Wisła świetną bazą wypadową dla miłośników górskich wędrówek. Wiele tu ośrodków sanatoryjnych, które na stałe wpisały się w krajobraz miasta. Przyjemne spacery wzdłuż Wisły albo w parku kuracyjnym, czy smakowanie leczniczych wód w tutejszej pijalni wód, to oczywiście nie jedyne atrakcje Ustronia. Warto wstąpić tu do Muzeum Ustrońskiego im. Jana Jarockiego, które mieści się w budynku dawnej huty Klemens i poznać zupełnie inne, przemysłowe oblicze miasta, zajrzeć do Muzeum Regionalnego „Stara Zagroda”, czy do zabytkowego, drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Anny. Potem zaś odpocząć w kawiarni na przyjemnym ustrońskim rynku. 
Zamek w Wiśle, fot. www.slaskie.travel, OPEN group
Ustroń, fot. www.slaskie.travel J. Krawczyk
Tekst: Marcin Nowak
