Historia rezerwatu
Przeważającą, naturalną roślinność rezerwatu przyrody „Jeleniak-Mikuliny” stanowiły niegdyś lasy liściaste. W czasach nowożytnych, będących okresem coraz intensywniejszej gospodarki leśnej, sadzono tu, w celu pozyskania drewna, szybciej rosnące drzewa iglaste - przede wszystkim sosny i świerki.
Powstanie rezerwatu
Do czasów międzywojennych obszar ten należał do księcia Karola Gotfryda von Hohenlohe. Gdy w latach trzydziestych teren upaństwowiono, pozyskanie drewna nie było zbyt intensywne. Rezerwat utworzono w 1957 roku. Obecnie powierzchnia rezerwatu „Jeleniak-Mikuliny” obejmuje 45 ha. Większa część, ponad 28 ha, to zarastające stawy, 11,7 to powierzchnia leśna, zaś 4,5 - torfowiska. Nazwa obszaru chronionego nawiązuje do jelenich rykowisk, a drugi jej człon odnosi się do nazwiska ostatniej właścicielki jednego z pobliskich młynów.
O roślinności
W rezerwacie przyrody „Jeleniak-Mikuliny” występują zbiorowiska leśne, wodne, szuwarowe i łąkowe. W samym rezerwacie oraz jego okolicach, objętych otuliną, naliczono 177 gatunków roślin naczyniowych. Część to z nich to rośliny bardzo rzadkie i objęte ochroną gatunkową. Charakterystyczne rośliny wodne, rosnące w rezerwacie, to grążel żółty i grzybień biały. Rośnie tutaj także interesująca roślina owadożerna, rosiczka okrągłolistna. Ta drobna bylina, nie przekraczająca 20 cm wysokości, wabi lepką cieczą drobne owady, stanowiące jej przysmak. Niegdyś to ziele było zresztą używane leczniczo. Inne, tutejsze gatunki roślin, to bagno zwyczajne – wiecznie zielony krzew o nektarze trującym dla pszczół, widłak goździsty oraz widłak jałowcowaty, a także charakterystyczne gatunki bagienne i torfowiskowe, jak bagnica torfowa, jeżogłówka najmniejsza, czy wreszcie kolejne rośliny owadożerne: pływacz drobny i pływacz średni. Liście pływaczy posiadają specjalnie wykształcone pułapki z ruchomym wieczkiem i otaczającymi go włoskami. Owad, który znajdzie się w pobliżu i niechcący trąci te włoski, uruchamia mechanizm, który wraz z wodą zasysa go do pułapki.