Mikulczyce dzisiaj są jedną z północnych dzielnic Zabrza. Początki miejscowości sięgają czasów średniowiecznych – pierwsze wzmianki w dokumentach pochodzą z XIV wieku. Posiadały wówczas kościół i wchodziły w skład ziemi bytomskiej. Potok Mikulczycki stanowił granicę pomiędzy diecezjami: krakowską i wrocławską. Od XVII stulecia szeroką sławą cieszył się cudowny wizerunek Matki Bożej Mikulczyckiej, znajdujący się w miejscowym, drewnianym kościele św. Wawrzyńca. W XIX wieku, kiedy okoliczne osady wzrastały liczebnie i gospodarczo z powodu pojawienia się na wielką skalę górnictwa i hutnictwa oraz przemysłów towarzyszących, Mikulczyce przez długie dziesięciolecia pozostawały przy tradycyjnym rolnictwie.
W latach 30. XIX wieku majątek nabyli Donnersmarckowie – potężny ród właścicieli ziemskich i przemysłowców. W Mikulczycach wkrótce zbudowali folwark oraz niewielkie zakłady, np. cegielnię czy gorzelnię. Zmiany nadeszły wraz z początkiem eksploatacji wykrytych tu złóż węgla kamiennego. W pierwszych latach ubiegłego stulecia wydrążono dwa szyby i powstała kopalnia „Mikulczyce”; zbudowano też dworzec kolejowy i osiedle robotnicze.
W 1902 roku stanął w Mikulczycach ratusz gminny. Jego budynek został wzniesiony z cegły, na planie prostokąta, w stylu eklektycznym, ale z wieloma elementami secesyjnymi. Bryła jest urozmaicona ryzalitem z loggią oraz wykuszem i szczytem o falistych spływach. Dach jest mansardowy. Reprezentacyjności dodaje gmachowi ośmioboczna wieżyczka, przykryta cebulastym hełmem. Niezwykle ozdobne, w stylu secesji, są kamienne obramienia drzwi i okien. Pod koniec lat 30. ratusz gminny uległ przebudowie.Obecnie w budynku tym mieści się przychodnia lekarska.