slaskie.travel
Biskupice są najstarszą miejscowością, współtworzącą od prawie dziewięćdziesięciu lat miasto Zabrze. Dzielnica leży nad Bytomką, w najbliższym sąsiedztwie Bytomia. W tym strategicznie ważnym miejscu ludzie osiedlali się już w czasach prehistorycznych, o czym świadczą znaleziska archeologiczne. Pierwsze natomiast wzmianki źródłowe posiadamy z XIV wieku - wspominają one o istnieniu tutaj parafii. W należących do Ballestremów Biskupicach, zainwestował w połowie XIX wieku swoje pieniądze berlińczyk August Borsig – twórca koncernu przemysłowego Borsigwerke, zajmującego się m.in. produkcją lokomotyw (koncern istnieje do dziś, nieprzerwanie od 1837 roku). Budowę kompleksu przemysłowego w Biskupicach rozpoczął Borsig od kupna, w 1854 roku, młyna wodnego; później wydzierżawił pola górnicze, wybudował kopalnie, koksownie i inne zakłady przemysłowe.
W latach 60. i 70. XIX stulecia syn Augusta, Albert, wybudował osiedle patronackie dla robotników pracujących w jego fabrykach, tzw. osiedle robotnicze Borsiga. Odnajdziemy je dzisiaj przy ul. Bytomskiej. Prawie identycznie wyglądające jedno- lub dwupiętrowe domy z cegły, zwane familokami, przykryte dwuspadowym dachem, postawiono przy regularnej siatce ulic. Wybudowano ponad 60 budynków, a zamieszkały tutaj blisko 3 tysiące ludzi. Tylko rodzin, ponieważ kawalerowie znajdowali zakwaterowanie w hotelach robotniczych. Przeciętne mieszkanie w familoku miało dwie izby. Ubikacja i woda były dostępne na korytarzu. Do dyspozycji pozostawały piwnice i komórki. Zadbano również o obiekty użyteczności publicznej, stawiając m.in. szkołę i dom dla nauczycieli, salę gimnastyczną, kaplicę ewangelicką z cmentarzem, kantynę, sklepy, a nawet urząd pocztowy. Na północ od osiedla robotniczego Borsiga powstało mniejsze, dla kadry technicznej. Budynki były bardziej zróżnicowane, mieszkania większe i lepiej wyposażone. Tam także, przy ul. Zamkowej zbudowano w 1855 r. pałac Borsigów nazywany „zamkiem” - neorenesansowy z elementami klasycystycznymi, otoczony niewielkim parkiem krajobrazowym (dziś siedziba Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla).
