Parafia w Stanicy to jedna z najstarszych nie tylko w gminie Pilchowice, ale także w Polsce. Za pierwszą wzmiankę o miejscowości uznać można nazwę „Stanilsja” na starej, czeskiej mapie z 1134 r., a więc na pewno istniała ona wcześniej. Dokumenty cysterskie wspominają w 1258 r. o tej miejscowości jako o ludnej i bogatej.
Pierwszy drewniany kościół powstał tu zapewne na przełomie XII i XIII w. Budowla ta spłonęła, prawdopodobnie od uderzenia pioruna. W 1300 r. wzniesiono drugi drewniany kościół, który służył wiosce przez ponad pół tysiąclecia - aż do w. XIX. Cysterską wieś ominęły wydarzenia związane ze zmianami wyznania w okresie reformacji (które w innych miejscowościach Śląska często wiązały się z przechodzeniem kościołów z rąk do rąk). W 1624 r. Stanica, w której zlikwidowano parafię, została przyłączona do parafii w Rudach, związanej z klasztorem. Gdy drewniana świątynia z 1300 roku okazała się z biegiem lat zbyt mała jak na potrzeby parafii, w 1800 zaczęto wznosić nowy, murowany kościół św. Marcina z inicjatywy Bernarda Andreasa Galbiersa, ostatniego opata Klasztoru oo. Cystersów w Rudach.
Inspektorem budowy był cysters Gregor Walentin, a jej mistrzem Jan Langer z Raciborza. Orientowaną, klasycystyczną świątynię konsekrowano w 1804 r. Opat z Rud podarował wówczas kościołowi figurkę Dzieciątka Jezus pochodzącą z Pragi. Wówczas też rozebrano stary, drewniany kościół. W 1952 r. znów utworzono tutaj samodzielną parafię. W Stanicy, obok klasycystycznego kościoła św. Marcina warto zwrócić uwagę m.in. na znajdującą się w jego pobliżu, przy szosie, kaplicę św. Jana Nepomucena, wybudowaną w roku 1735, oraz na potężną, pomnikową lipę o obwodzie 596 cm.