Pomnik Dziewięciu z Wujka oraz Muzeum–Izba Pamięci Kopalni Wujek w Katowicach

Miejscowość:
Katowice
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Pomnik Dziewięciu z Wujka, odsłonięty 15 grudnia 1991 roku, autorstwa Aliny i Andrzeja Grzybowskich składa się z 33-metrowego krzyża oraz urn z ziemią z grobów dziewięciu górników. W Muzeum–Izbie Pamięci zobaczymy film dokumentalny oraz ekspozycję z makietą ilustrującą wydarzenia, w których grozę pozwalają wczuć się odgłosy czołgów, helikopterów i broni palnej.

Historia - Pacyfikacja

Pacyfikacja kopalni „Wujek” dokonana została w pierwszych dniach stanu wojennego, wprowadzonego przez generała Wojciecha Jaruzelskiego 13 grudnia 1981 roku, w celu zahamowania demokratycznych i wolnościowych przemian, które rozpoczęły się rok wcześniej pod hasłem ruchu społecznego skupionego wokół „Solidarności”. Przemiany te w oczywisty sposób godziły w interesy partii komunistycznej, która przeciw narodowi posłała milicję i wojsko, dokonując masowych aresztowań. 13 grudnia do pracujących na nocnej zmianie górników dotarły wieści o zatrzymaniach i pobiciach. Po odprawionej na życzenie górników przez ks. Henryka Bolczyka mszy św., podjęto decyzję o strajku, dopóki nie zostanie zwolniony przewodniczący zakładowej „Solidarności” Jan Ludwiczak. Negocjacje nie przyniosły nic. Gdy dotarły wieści o brutalnych pacyfikacjach innych strajkujących zakładów, zaczęto wznosić barykady. Górników wspierali mieszkańcy pobliskiego osiedla. 16 grudnia czołgi i wozy bojowe zajęły pozycje przed kopalnią. Oddziały ZOMO (Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej) i innych formacji dokonały ataku na zgromadzonych mieszkańców oraz przystąpiły do pacyfikacji. Podczas walk oddziały kilkakrotnie bezskutecznie usiłowały zdobyć kopalnię. Górnikom udało się nawet unieruchomić jeden z pojazdów pancernych. W pewnym momencie do górników otworzono ogień z broni palnej. Zastrzelono sześć osób, kolejne trzy zmarły w szpitalu. Funkcjonariusze zatrzymywali nawet karetki pogotowia, dokonując pobić rannych górników oraz personelu medycznego. Śmierć poniosło dziewięciu górników: Jan Stawisiński, Joachim Gnida, Józef Czekalski, Krzysztof Giza, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Andrzej Pełka, Zbigniew Wilk, Zenon Zając. Wkrótce Służba Bezpieczeństwa zatrzymała przywódców strajku, z których kilku skazano na więzienie. Komunistyczna prokuratura umorzyła natomiast bardzo szybko śledztwo w sprawie śmierci górników, zacierając dowody.

Skutki wojny

Stan wojenny i jego następstwa, przynosząc około stu ofiar śmiertelnych oraz szereg represji, przyczyniły się do osłabienia morale społeczeństwa. Szereg osób wyemigrowało, a katastrofalny stan gospodarki jeszcze bardziej się pogłębił. Po upadku PRL miały szansę rozpocząć się procesy winnych zbrodni. Ciągnęły się one latami. Pierwszy proces, z lat 1991-97, przyniósł uniewinnienia i umorzenia, podobny efekt miał też proces drugi. Dopiero w trzecim, w 2007 r., skazano kilkunastu sprawców na przeważnie niewielkie kary pozbawienia wolności. Długo trwały procesy ponoszącego główną odpowiedzialność generała Czesława Kiszczaka, zasłaniającego się złym stanem zdrowia (podobnie jak sądzony gen. Jaruzelski, notorycznie nieobecny na sali sądowej). Symbolicznym było skazanie 12 stycznia 2012 r. Czesława Kiszczaka z tytułu „członkostwa w związku przestępczym o charakterze zbrojnym”, za jaki uznano Wojskową Radę Ocalenia Narodowego, która wprowadziła stan wojenny (choć był to śmiesznie niski wyrok w zawieszeniu).

Próby upamiętnienia ofiar zbrodni komunistycznej z 16 grudnia 1981 roku, podejmowano zaraz po pacyfikacji kopalni, jednak władze PRL niszczyły wszelkie symbole. Teraz symbolami upamiętnienia ofiar zbrodni komunistycznej jest pomnik Dziewięciu z Wujka oraz Muzeum - Izba Pamięci.

Wyświetlenia:  129
Lokalizacja:

Ul. W. Pola 65
40-596 Katowice
Gmina: Katowice
Powiat: Katowice


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W mieście
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Kontakt:
Telefon: +32 208 553 3
Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Muzea

Dostępność Całoroczny

poniedziałek, środa, czwartek, piątek 9:00-15:00
wtorek 9:00-17:00

Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
W pobliżu
Katowice
1.06 km
Katowice
1.61 km
Katowice
1.77 km
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Katowice
0.65 km
Katowice
1.36 km
Katowice
1.61 km
Gastronomia w pobliżu
Katowice
0.66 km
Katowice
1.33 km
Katowice
1.49 km
Katowice
1.60 km
Wydarzenia w pobliżu
Katowice
2023-04-21
2.55 km
Filharmonia Śląska zaprasza 21 kwietnia o godzinie 19:00 na koncert BACH I MOZART NA TRZY FORTEPIANY.
Katowice
2023-04-02
2.55 km
Filharmonia Śląska zaprasza 2 kwietnia o godzinie 17:00 na koncert BACH – PASJA WG ŚW. JANA.
Katowice
2023-04-02
2.56 km
Teatr Gry i Ludzie zaprasza 2 kwietnia o godzinie 15:00 na spektakl pt. Dobry Las.
Katowice
2023-04-02
2.61 km
Teatr Korez zaprasza 2 kwietnia o godzinie 19:00 na spektakl pt. Scenariusz dla 3 aktorów.
Katowice
2023-04-01
2.66 km
Kinoteatr Rialto zaprasza 1 kwietnia o godzinie 19:00 na koncert Beltaine – OBSERVER TOUR 2023.