W Nakle Śląskim, poza letnim pałacem siemianowicko-nakielskiej linii Donnersmarcków, odnajdziemy interesujący Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz sąsiadujące z nim mauzoleum rodowe Donnersmarcków i ufundowany przez nich dom opieki, prowadzony przez siostry boromeuszki. Kościół jest nietypową, ceglaną budowlą, wzniesioną pod koniec XIX wieku w stylu neoromańskim z akcentami bizantyńskimi.
Nakło Śląskie jest dużą wsią, graniczącą od zachodu z Tarnowskimi Górami, a od wschodu ze Świerklańcem. Niepewne informacje o początkach osady mogą pochodzić już z XIV wieku, jednak pierwsza pisemna wzmianka, zachowana w archiwach i jednoznacznie kojarzona z obecnym Nakłem, znajduje się pod datą nieco późniejszą, czyli rokiem 1532. W roku 1695 nakielskie dobra rycerskie zakupił Leo Ferdynand Donnersmarck. W następnych stuleciach ród ten podzielił się na dwie linie: świerklaniecką (protestancką) i siemianowicko-nakielską (katolicką). Przedstawiciele katolickiej linii swoje pałace mieli w Siemianowicach Śląskich i w Nakle. Pod koniec XIX wieku, w zacisznym wówczas jeszcze Nakle, ufundowali kościół i swoje mauzoleum.
Od początku istnienia Nakła, aż do końca XIX wieku jego mieszkańcy w każdą niedzielę wędrowali do oddalonego o parę kilometrów kościoła parafialnego w Żyglinie.Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, przy którym powołano do życia samodzielną parafię, zbudowano w Nakle dopiero w latach 1892-94. Około 90% kosztów pokrył Łazarz Henckel von Donnersmarck, resztę dołożyli parafianie. Projektantem świątyni był wiedeński architekt, Hugo Heer (wywodący się jednak z Bytomia). Zaproponował on budowlę orientowaną, w stylu neoromańskim, z odwołaniami do sztuki bizantyńskiej. Świątynię wymurowano z cegły, na planie centralnym: w kwadrat wpisano ośmiokąt, który zwieńczono również ośmiokątną kopułą. Od strony zachodniej dwie niewysokie wieże postawiono po obu stronach wejścia głównego. Prezbiterium jest krótkie, zamknięte trójbocznie, a wnętrze trójnawowe. Po północnej stronie świątyni odnajdziemy neoromańskie, ceglane mauzoleum Donnersmarcków, wybudowane w 1889 roku. Spoczął w nim m.in. fundator nakielskiego kościoła - Łazarz Henckel von Donnersmarck z żoną. W pobliżu kościoła od 1899 roku znajduje się dom opieki, prowadzony przez siostry boromeuszki, dawniejszy „Zakład św. Łazarza”. Siostry zajmowały się w nim sierotami po górnikach, którzy zginęli w kopalniach Donnersmarcków.
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, fot. www.slaskie.travel T. Renk